Yaz aylarında açık hava aktivitelerinin artmasıyla birlikte kenelerle bulaşan Kırım-Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA) vakaları da yükselişe geçiyor. Uzmanlar, bu hastalığın ölümcül olabildiği konusunda uyarıyor ve kene yapışması durumunda doğru müdahalenin hayati önem taşıdığını belirtiyor.
Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Dr. Dilek Leyla Mamçu, KKKA hastalığı ve korunma yolları hakkında önemli bilgiler verdi.
Kenelere Zarar Vermek Virüs Bulaşını Hızlandırıyor!
Dr. Mamçu, kene yapışması durumunda en kritik noktanın keneye asla zarar vermemek olduğunu vurguladı: "Keneler üzerine sigara basmak, kolonya, gaz yağı gibi maddeler dökmek kenenin kasılmasına sebep olarak vücut içeriğini kan emdiği kişiye aktarmasına sebep olacağı için vücut üzerindeki keneye herhangi bir şekilde zarar verilmemeli."
Kenenin doğru çıkarılma yöntemi: "Kene bir cımbızla, kenenin deriye yapıştığı yerden tutulup sağa sola oynatılarak çok yavaş hareketlerle çivi çıkarır gibi çıkarılmalı." Eğer kene çıkarılamıyorsa, en yakın sağlık kuruluşuna başvurulması gerektiğini belirten Mamçu, kenenin vücuttan ne kadar kısa sürede çıkarılırsa hastalık riskinin de o kadar azalacağını ekledi. Çıkarıldıktan sonra ısırık yeri su ve sabunla temizlenmeli, ardından antiseptik ile silinmeli.
KKKA Hakkında Bilmeniz Gerekenler
KKKA, keneler tarafından taşınan Nairovirüs grubuna ait bir virüsün neden olduğu, ölümlere neden olabilen zoonotik (hayvanlardan insanlara bulaşan) bir enfeksiyon hastalığıdır.
-
Bulaş Yolları: Temel olarak virüs taşıyan kenenin ısırmasıyla bulaşır. Bunun yanı sıra, virüs taşıması muhtemel sığır, koyun gibi çiftlik hayvanlarının kan ve dokularıyla temasla da bulaşabilir. Evcil hayvanlardan ısırma-tırmalama yoluyla bulaşma ise mümkün değildir.
-
Belirtiler: Kene ısırmasıyla 1-3 gün, kan/doku temasıyla 3-13 gün içinde belirtiler başlar. Ateş, halsizlik, kas ağrısı, iştahsızlık, bulantı, kusma, ishal gibi belirtilerin yanı sıra cilt ve cilt altı kanamaları, diş eti, burun, mide-bağırsak, idrar yolu, beyin ve batın içi kanamalar da görülebilir. Şiddetli vakalarda şuur değişiklikleri, böbrek yetmezliği ve koma ile ölüm riski bulunur.
-
Ölüm Oranı: KKKA'nın ölüm oranı yaklaşık %10 civarındadır.
-
Tedavi ve Aşı: Hastalığın tedavisinin esasını destek tedavisi seçenekleri oluşturur. Bugün için hastalığı önlemeye yönelik etkinliği kanıtlanmış bir aşı veya etkene sahip spesifik bir ilaç bulunmamaktadır. Ülkemizde aşı geliştirme çalışmaları devam etmektedir.
Korunma Yolları ve Risk Grupları
Dr. Mamçu, kenelerin bulunduğu alanlarda çalışanlar, piknik yapanlar, avcılar, veterinerler, kasaplar ve sağlık çalışanlarının risk grubu içerisinde yer aldıklarını belirtti.
KKKA vaka sayılarında Sağlık Bakanlığı verilerine göre artış olmadığını ifade eden Mamçu, korunmak için şu önerilerde bulundu:
-
Tarla, bağ, bahçe, orman ve piknik alanları gibi kene yönünden riskli yerlere giderken, vücudu örten açık renkli kıyafetler giyilmeli.
-
Pantolon paçaları çorapların içerisine sokulmalı.
-
Oturulacak yerlere açık renkli örtü serilmeli.
-
Hayvanların üzerindeki keneye, hayvanların kan ve idrarına çıplak elle dokunulmamalı.
-
Riskli alanlardan döndükten sonra kene olup olmadığını görmek için vücudun ve elbiselerin her yeri dikkatlice kontrol edilmeli. Özellikle diz arkası, koltuk altları, kulak arkası, ense, saç dipleri ve kasıklar kontrol edilmeli veya ettirilmeli.
|
