Eskişehir’de Su Fiyatı Yükselişte: İş Yeri Suyu, Elektrik ve Mazottan Daha Hızlı Zamlandı!
Eskişehir Büyükşehir Belediyesi Su ve Kanalizasyon İdaresi (ESKİ) tarafından uygulanan otomatik TÜFE artışı, Kasım 2025 tarifesine yansıdı. Ocak ayından bu yana %28.6 oranında yükselen su fiyatları, resmi enflasyonla başa baş giderken; kurumun bütçe fazlası vermesi ve diğer enerji kalemlerindeki göreli durum, "maliyet artışı" argümanını tartışmalı hale getiriyor.
Çarpıcı Karşılaştırma: Su Fiyatı vs. Kritik Giderler (Ocak - Kasım 2025)
ESKİ'nin kendi kaynaklarına göre en büyük maliyet kalemi olan elektrik ve akaryakıt fiyatları ile su fiyatı artışları karşılaştırıldığında, suyun fiyat artış hızının şok edici boyutu ortaya çıkıyor:
-
İş Yeri Su Fiyatı (m³):
-
Konut Su Fiyatı (m³):
2. Diğer Kalemler ve Enflasyon
Eskişehir'de uygulanan otomatik zam sistemi, su fiyatını (hem konut hem iş yeri) %28.62 oranında artırarak, aynı dönemdeki %24.04'lük mazot fiyatı artışını geride bırakmıştır.
Yeni zamlarla Konut fiyatı 41,31 lira, İşyerlerin 70,22 lira olmuştur. Fiyatlara KDV ve ÇTV dahil değildir.
Not: Mazot fiyatı artışı, Ocak 2025 ve Kasım 2025 İstanbul fiyatları üzerinden yaklaşık olarak hesaplanmıştır. Elektrik fiyatları karmaşık kademeli tarifeler ve indirimlerle yönetildiği için kesin tekil bir artış oranı vermek zordur, ancak TÜFE’nin altında kaldığı gözlemlenmektedir.
İş Yerleri İçin Durum Vahim: Su, Motorinden Daha Hızlı Zamlandı!
Geçen ayki haberimizde iş yerlerinde suyun mazottan pahalı olduğu belirtilmişti. Kasım ayı zammıyla birlikte, iş yerlerinde suyun metreküp fiyatı 70,22 TL’ye ulaşarak, %24.04 artan mazot fiyatını (litre) geride bırakarak %28.63 oranında artmış ve aradaki makası daha da açmıştır.
Çelişki: Bütçe Fazlası Varken Neden Enflasyonun Tamamı Yansıtılıyor?
ESKİ'nin "maliyet artışları" argümanı, kurumun finansal durumuyla çelişmektedir. Açık kaynaklara göre:
❗ ESKİ Geçen Yıl 211 Milyon TL Aktardı: İdarenin geçtiğimiz yıl bütçe fazlası vererek Büyükşehir Belediyesi bütçesine 211 milyon lira gibi ciddi bir meblağ aktardığı bilinmektedir.
Su gibi stratejik bir kamusal hizmetin fiyat artışının, kurumun kar etmesine rağmen tamamen TÜFE'ye endekslenmesi, kamuoyunda "maliyet koruma" yerine "gelir artırma" amacı güdüldüğü eleştirilerini güçlendiriyor.
Eleştiri: Bedava Kaynak, Otomatik Lüks Hizmet
-
Ücretsiz Kaynak: Su, Devlet Su İşleri'nden (DSİ) ücretsiz olarak temin edilmektedir.
-
Maliyet İddiaları Tartışmalı: ESKİ'nin en büyük maliyet kalemi olarak gösterdiği elektrik fiyatlarındaki artış, su fiyatındaki artışın gerisinde kalmıştır. Personel giderlerinde ise TÜFE'ye endeksli otomatik bir artış olmadığı göz önüne alındığında, her ay uygulanan tam TÜFE zammı, vatandaşı ekonomik belirsizlik ortamında kontrolsüz bir fatura döngüsüne mahkûm etmektedir.
Vatandaşın Sorusu Net: "Bütçe fazlası olan bir kurum, ücretsiz aldığı kaynağın fiyatını, neden akaryakıt ve elektrikten bile daha hızlı yükselterek kamusal hizmeti ticari bir meta haline getiriyor?"
Eskişehir’de 2025 yılının ilk su zammı ile fiyat 40 lira bandına doğru gidiyor
Akaryakıtta arada indirim geliyor Eskişehir’de su zammına çare yok! YENİ ZAM
HABER ANALİZ
1. "211 Milyon TL Bütçe Fazlası" Tartışması
-
Kamuoyundaki Algı: Basın organlarında çıkan haberler (Eylül 2025 tarihli), geçen yıl ESKİ'nin bütçe fazlası vererek 211 milyon TL'yi Büyükşehir Belediyesi'ne aktardığı ve üstüne 150 milyon TL de borç verdiği bilgisini aktarmakta ve bu durumun, "maliyetler çok arttı" söylemiyle çeliştiği vurgulanmaktadır.
-
ESKİ'den Güncel Yanıt Eksikliği: Kasım 2025 zammı özelinde veya bütçe fazlasının neden fiyata yansıtılmadığına dair, bütçe fazlasını doğrudan yalanlayan veya makul gerekçelendiren bir ESKİ açıklaması bulunmamaktadır. Kurum, genellikle su zammı eleştirilerine karşı otomatik TÜFE/ÜFE sistemini ve genel artan girdi maliyetlerini (enerji, personel, ham madde) öne sürerek savunma yapmaktadır.
2. ESKİ'nin Genel Savunma Gerekçeleri (Geçmiş Dönemler)
ESKİ, su tarifelerinin maliyeti ve gerekliliği konusundaki savunmalarını genellikle şu iki ana argümana dayandırmaktadır:
-
Terfi ve Arıtma Maliyeti (Enerji): Eskişehir'in coğrafi yapısı nedeniyle suyu kaynaktan alıp arıtmaya ve depolara terfi etme zorunluluğu bulunduğu ve bunun yüksek enerji maliyeti yarattığı. Kurum, diğer illere göre su kalitesinin kötü olduğunu ve arıtma maliyetlerinin de yüksek olduğunu iddia etmektedir (Ocak 2024 tarihli duyuru).
-
Yatırım İhtiyacı: Tarifelerdeki artışların, başta kırsal bölgelerdeki asbestli boru değişimi, arıtma tesisleri, kanalizasyon ve yağmur suyu hattı yenilemeleri gibi gelecek yatırımların aksamaması için zorunlu olduğu belirtilmektedir (2019 ve 2022 tarihli açıklamalar).
Sonuç
ESKİ, su zammının kaynağını her ay yasal olarak zorunlu olduğu belirtilen TÜFE oranına bağlamakla yetinmekte; ancak kamuoyunda yoğun eleştiriye neden olan "211 milyon TL bütçe fazlası varken neden indirim/daha düşük zam yapılmıyor?" sorusuna yönelik, Kasım 2025'e yakın bir tarihte yayımlanmış, bu durumu detaylı bir maliyet analiz raporuyla açıklayan bir yanıt bulunmamaktadır.
Eleştiriler, ESKİ'nin gelir fazlasına rağmen kamusal hizmeti enflasyondan tamamen yalıtarak yürütme stratejisinin, vatandaşın üzerindeki yükü hafifletmemesine odaklanmaktadır.
Enerji Maliyeti Savunması ve ESKİ'nin GES Projeleri
Eskişehir Su ve Kanalizasyon İdaresi'nin (ESKİ) en büyük maliyet kalemi olarak gösterdiği elektrik/enerji giderlerini düşürmek için hayata geçirdiği ya da planladığı yenilenebilir enerji (GES) projeleri hakkındaki araştırmam, Eskişehir'e özgü somut ve büyük ölçekli bir GES projesi haberine şu an için ulaşılamadığını göstermektedir.
ESKİ'nin su fiyatı artışlarını savunurken sıklıkla kullandığı "yüksek terfi ve arıtma enerji maliyeti" argümanına rağmen, idarenin bu maliyeti kalıcı olarak düşürmeye yönelik, geri dönüş süresi kısa olan Güneş Enerjisi Santrali (GES) projelerine dair 2025 yılına ait güncel bir bilgiye rastlanmamıştır.
Enerji Maliyetleri ve Yatırımın Çelişkisi
Ulusal ölçekteki veriler, GES yatırımlarının belediyeler için ne kadar cazip ve hızlı geri dönüşlü olduğunu gösteriyor:
-
Hızlı Geri Dönüş: Arazi tipi 1 MW'lık bir GES projesinin maliyetini 3-4 yılda amorti edebildiği, enerji maliyetlerini düşürmek isteyen kurumlar için düşük riskli ve kârlı bir çözüm olduğu vurgulanmaktadır.
-
Diğer Belediyelerin Örnekleri: Bazı büyükşehir belediyelerinin su idareleri, enerji maliyetlerini düşürmek ve bütçe üzerindeki yükü hafifletmek için on milyonlarca liralık enerji tasarrufu sağlayacak GES projelerini (örneğin Kayseri KASKİ'nin 160 Milyon TL'lik projesi) hayata geçirmiştir.
Bu Durum, ESKİ'nin Savunmasını Nasıl Etkiliyor?
ESKİ'nin sürekli artan su fiyatlarını "yüksek enerji maliyeti" ile savunması, ancak maliyeti kalıcı olarak düşürecek, hızlı geri dönüşlü yenilenebilir enerji projelerini gündemine almaması (veya kamuoyuna duyurmaması), kamuoyundaki eleştirileri daha da haklı çıkarabilir. Zira:
-
Maliyet Koruma Çabası Yetersiz: Eğer enerji maliyetleri gerçekten su fiyatlarının temel itici gücü ise, kurumun 211 milyon TL'lik bütçe fazlasını yatırım yapmak yerine, suyun fiyatını otomatik olarak TÜFE'ye endekslemekle yetinmesi, maliyetleri yönetme konusunda yetersiz kaldığı eleştirisini güçlendirir.
-
Sürdürülebilirlik Sorunu: Yüksek enerji maliyeti, sürdürülebilir bir su hizmeti için en büyük tehditken, bu tehdide karşı pasif kalmak, yani maliyeti düşürmek yerine vatandaşa yansıtmak eleştirel bir yaklaşımla değerlendirilebilir.
|
