Yanlış Kullanım Küresel Tehdit Oluşturuyor
Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Dr. Dilek Leyla Mamçu, yanlış ve gereksiz antibiyotik kullanımının yol açtığı antibiyotik direncinin (AMR) küresel bir sağlık tehdidi haline geldiğini ve özellikle çocuklar için hayati riskler yarattığını belirtti.
Antibiyotik Direnci ve Çocuklar Üzerindeki Ölümcül Etkisi
Dr. Mamçu, yaygın antibiyotikler etkinliğini yitirdikçe, daha önce tedavi edilebilen zatürre, sepsis ve ishalli hastalıklar gibi durumların, özellikle düşük ve orta gelirli ülkelerdeki çocuklar için giderek daha ölümcül hale geldiğine dikkat çekti.
-
Veriler: ESCMID Global 2025 konferansında sunulan bir araştırmaya göre, önemli direnç riski taşıyan ve "dikkat antibiyotikleri" olarak izlenen ilaçların kullanımı Güneydoğu Asya'da %160, Afrika'da ise %126 oranında artmıştır.
-
Küresel Öngörü: Dünya Sağlık Örgütü'nün (DSÖ) 2024 raporuna göre, 2050 yılına kadar antibiyotik direnci nedeniyle yılda 10 milyon kişinin hayatını kaybedebileceği öngörülmektedir.
-
Türkiye Durumu: Ülkemizde yazılan her 100 reçetenin 14’ünde en az bir antibiyotik yer almaktadır ve antibiyotikler, tüketilen ilaçlar listesinde maliyet ve kullanım oranı açısından ikinci sırada bulunmaktadır.
Direncin Yayılma Alanları: Tek Sağlık Yaklaşımı
Antibiyotik direncinin sadece insan sağlığını değil, hayvan yetiştiriciliği ve tarım alanında kontrolsüz kullanım yoluyla da gıda, su ve çevre yoluyla yayıldığını belirten Dr. Mamçu, bu sorunun ulusal ve uluslararası politikalarla "Tek Sağlık" başlığı altında bütüncül olarak ele alınması gerektiğini vurguladı.
Doğru ve Bilinçli Kullanım İçin Uyarılar
Dr. Mamçu, doğru antibiyotik kullanımının hastanın bireysel ihtiyaçlarına en uygun ilacın, uygun dozda, yeterli sürede ve en düşük maliyetle verilmesi olduğunu ifade etti.
-
Enfeksiyon Kanıtı: Doğru antibiyotik kullanımı için, mikrobiyolojik olarak kanıtlanmış bakteriyel bir enfeksiyonun varlığı mutlaka sorgulanmalıdır. Enfeksiyon olmaksızın veya tanısı konmadan antibiyotik kullanılmamalıdır.
-
Doktor Yetkisi: Antibiyotik gerekip gerekmediğine karar verme yetkisi yalnızca doktora aittir. Her boğaz ağrısı, baş ağrısı ve geniz akıntısı, antibiyotik kullanmayı gerektirecek bir durum olmayabilir.
Hastalara Önemli Tavsiyeler:
-
Reçetesiz Almayın: Antibiyotikler her zaman bir doktor reçetesi ile alınmalıdır.
-
Dozaj ve Süreye Uyun: Doktorun belirlediği dozajı, sıklığı ve tedavi süresini tam olarak uygulayın. Belirtiler geçse bile ilacı erken bırakmak, direnç gelişimine ve enfeksiyonun tekrarlamasına neden olabilir.
-
Düzenli Aralıklar: İlacınızı düzenli aralıklarla alın.
-
Yan Etkiler: Herhangi bir yan etki veya rahatsızlık fark ederseniz hemen doktorunuza başvurun.
|
